Trong báo cáo Goalkeepers mới, các nhà phân tích đã mô hình hóa tác động của việc cắt giảm tài trợ y tế toàn cầu, đưa ra lộ trình cho các khoản cần chi nhất và các khoản đầu tư hiệu quả nhất để làm chậm quá trình thụt lùi này
SEATTLE, ngày 5 tháng 12 năm 2025 /PRNewswire/ -- Theo số liệu mới được công bố hôm nay trong Báo cáo Goalkeepers năm 2025 của Quỹ Gates, số trẻ em tử vong trước sinh nhật lần thứ 5 được dự đoán sẽ lần đầu tiên tăng trong thế kỷ này, đi ngược lại những tiến bộ toàn cầu mà nhân loại đã đạt được trong nhiều thập kỷ qua.
Trong năm 2024, có 4,6 triệu trẻ em tử vong trước sinh nhật lần thứ 5 của mình. Theo mô hình được đưa ra trong báo cáo do Viện Đánh giá và Đo lường Sức khỏe (Health Metrics and Evaluation - IHME) thực hiện, con số này dự kiến sẽ tăng thêm hơn 200.000, ước tính lên tới 4,8 triệu trẻ em tử vong trong năm nay. Trong một diễn biến khác, hỗ trợ phát triển toàn cầu cho chăm sóc sức khỏe đã giảm mạnh trong năm nay—giảm 26,9% so với năm 2024. Không chỉ mạnh tay cắt giảm các khoản hỗ trợ, các quốc gia còn phải đối mặt với nợ nần chồng chất, hệ thống y tế yếu kém và nguy cơ mất đi những thành quả rất khó khăn mới đạt được trong cuộc chiến chống lại các căn bệnh như sốt rét, HIV và bại liệt.
Báo cáo We Can't Stop at Almost (Chúng ta không thể dừng lại ở mức gần được) cảnh báo rằng nếu tình trạng cắt giảm ngân sách dành cho y tế toàn cầu tiếp diễn, đến năm 2045 số trẻ em tử vong có thể lên đến 16 triệu trẻ em. Báo cáo đưa ra lộ trình cho thấy đầu tư có mục tiêu vào các giải pháp đã kiểm chứng và các sáng kiến thế hệ mới có thể cứu sống hàng triệu trẻ em, ngăn chặn tình trạng đi ngược lại những tiến bộ đã đạt được trong môi trường ngân sách hạn hẹp hiện nay.
"Tôi ước chúng ta có thể làm được nhiều hơn nữa với nhiều nguồn lực hơn vì đó là điều mà trẻ em trên toàn thế giới xứng đáng nhận được. Nhưng ngay cả trong thời điểm ngân sách eo hẹp, chúng ta vẫn có thể tạo sự khác biệt lớn", Bill Gates, Chủ tịch Quỹ Gates và là tác giả của báo cáo, viết. "Tôi sẽ tiếp tục vận động bằng mọi cách và ở mọi nơi có thể để tăng ngân sách đầu tư cho các hoạt động chăm sóc sức khỏe trẻ em trên toàn thế giới, và để nâng cao hiệu quả cải thiện hệ thống hiện tại của chúng ta. Nhưng với hàng triệu sinh mạng đang bị đe dọa, vào thời điểm này, chúng ta phải làm nhiều hơn với nguồn lực ít hơn."
Điểm chuyển biến quan trọng
Các dự báo của IHME cho thấy nếu tiếp tục cắt giảm 20% ngân sách y tế toàn cầu, đến năm 2045, sẽ có thêm 12 triệu trẻ em tử vong. Việc cắt giảm vĩnh viễn 30% sẽ khiến con số mất mát lên tới 16 triệu trẻ em.
Ông Gates mô tả thời điểm hiện tại là bước ngoặt quan trọng đối với hoạt động chăm sóc sức khỏe trên phạm vi toàn cầu, khi những lựa chọn đúng đắn vẫn có thể cứu sống hàng triệu sinh mạng.
"Chúng ta có thể là thế hệ đạt được những thành tựu khoa học và đổi mới tiên tiến nhất trong lịch sử loài người—nhưng lại không thể huy động đủ kinh phí để đảm bảo cứu sống nhiều sinh mạng", ông Gates viết. "Bằng cách đưa ra những ưu tiên và cam kết đúng đắn, cũng như đầu tư vào các giải pháp có tác động lớn, tôi tin rằng chúng ta có thể ngăn chặn đáng kể sự thụt lùi về số ca tử vong ở trẻ em, giúp đảm bảo hàng triệu trẻ em được sống vào năm 2045."
Trong báo cáo, ông Gates chỉ ra những khoản đầu tư có tiềm năng lớn nhất có khả năng cứu sống hàng triệu sinh mạng trẻ em. Ông kêu gọi tăng cường các biện pháp can thiệp hiệu quả nhất - chăm sóc sức khỏe ban đầu, tiêm chủng thường xuyên, các chương trình vắc-xin chất lượng cao hơn và sử dụng dữ liệu mới - để tiết kiệm và tận dụng đến mức tối đa từng đô la. Ví dụ:
Với chi phí chưa đến 100 đô la một người một năm, các hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu mạnh có thể ngăn ngừa tới 90% số ca tử vong ở trẻ em. Mỗi 1 đô la chi cho vắc-xin sẽ mang lại 54 đô la lợi ích về mặt kinh tế và xã hội. Thông qua Liên minh Gavi, the Vaccine Alliance, hơn 1,2 tỷ trẻ em đã được tiêm vắc-xin thiết yếu kể từ năm 2000.Hoạt động của quỹ Global Fund phòng chống AIDS, lao và sốt rét cũng là bằng chứng cho thấy hiệu quả mà đầu tư bền vững có thể mang lại. Là một trong những bộ máy hoạt động hiệu quả nhất trong lĩnh vực y tế, Global Fund đã cứu sống 70 triệu người và giảm hơn 60% số ca tử vong do sốt rét, lao và HIV kể từ năm 2002. Cuối tháng trước, các nhà lãnh đạo đã cam kết cấp thêm 11,34 tỷ đô la, khoản tiếp viện lần thứ 8 cho Global Fund, khẳng định cam kết không ngừng của toàn thế giới trong việc chống lại các căn bệnh nói trên, đồng thời thể hiện rõ những rủi ro có thể gặp phải nếu rút lui.
Theo ông Gates, việc đầu tư phát triển các sáng kiến thế hệ mới có thể chấm dứt một số mối đe dọa chết người, nhất đối với trẻ em, như bệnh sốt rét và viêm phổi. Mô hình dự đoán trong báo cáo cho thấy việc duy trì tài trợ cho những sáng kiến này có thể cứu sống hàng triệu trẻ em từ giờ đến năm 2045.
Vắc-xin thế hệ mới chống vi-rút hợp bào hô hấp và viêm phổi có thể cứu sống 3,4 triệu trẻ em. Các biện pháp mới phòng chống sốt rét có thể cứu sống 5,7 triệu trẻ em khác, trong khi các công cụ phòng ngừa HIV tác dụng kéo dài như lenacapavir có thể giúp giảm số ca nhiễm và tử vong xuống mức bằng không ở các quốc gia có gánh nặng bệnh cao.Lãnh đạo địa phương, Hành động toàn cầu
Báo cáo cũng đưa ra những phân tích với góc nhìn trực diện của các nhà lãnh đạo, các nhân viên y tế và các nhà nghiên cứu ở Châu Phi và Châu Á, những người đang thúc đẩy thực hiện các giải pháp cần thiết để duy trì những thành tựu tiến bộ đã đạt được:
Gates kêu gọi các chính phủ, các tổ chức từ thiện và người dân hành động dựa trên những phát hiện trong báo cáo bằng cách bảo vệ hoặc tăng thêm các nguồn hỗ trợ, tăng cường đóng góp từ thiện, đồng thời nhắn nhủ các nhà lãnh đạo rằng mọi trẻ em đều xứng đáng có cơ hội được sống và phát triển, bất kể sinh ra ở nơi đâu.
"Chúng ta không thể dừng lại ở mức gần được", Gates viết. "Nếu ngay bây giờ chúng ta làm được nhiều hơn với ít nguồn lực hơn —và quay trở về với một thế giới dành nhiều nguồn lực hơn cho sức khỏe trẻ em—thì trong 20 năm nữa, chúng ta sẽ có thể kể một câu chuyện khác: chúng ta đã giúp nhiều trẻ em sống sót sau khi được sinh ra —và sống thời thơ ấu của mình."
Để đọc báo cáo Goalkeepers năm 2025, hãy truy cập: https://www.gatesfoundation.org/goalkeepers/report/2025-report/.
Về Quỹ Gates
Với niềm tin sắt đá rằng mọi sinh mạng đều có giá trị như nhau, Quỹ Gates hoạt động nhằm giúp mọi người sống một cuộc sống khỏe mạnh và hiệu quả. Ở các nước đang phát triển, chúng tôi hợp tác với các đối tác để tạo ra các giải pháp có tác động mạnh mẽ giúp mọi người có thể làm chủ tương lai và phát huy hết tiềm năng của mình. Tại Hoa Kỳ, chúng tôi mong muốn đảm bảo rằng mọi người—đặc biệt là những người có ít nguồn lực nhất—đều có cơ hội cần thiết để thành công trong học tập và cuộc sống. Có trụ sở tại Seattle, Washington, Quỹ được điều hành bởi Giám Đốc Điều Hành Mark Suzman, dưới sự chỉ đạo của Bill Gates và hội đồng quản trị.
Giới thiệu về Goalkeepers
Goalkeepers là chiến dịch của tổ chức nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững (Mục tiêu toàn cầu). Bằng cách chia sẻ những câu chuyện và dữ liệu đằng sau các Mục tiêu Toàn cầu thông qua báo cáo thường niên, Quỹ Gates hy vọng sẽ truyền cảm hứng cho thế hệ lãnh đạo mới - những người giúp nâng cao nhận thức về tiến bộ, yêu cầu các nhà lãnh đạo chịu trách nhiệm và thúc đẩy hành động để đạt được các Mục tiêu Toàn cầu.
Về các Mục tiêu Toàn cầu
Ngày 25 tháng 9 năm 2015, tại trụ sở Liên hợp quốc (New York), 193 nhà lãnh đạo thế giới đã cam kết thực hiện 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững (Mục tiêu Toàn cầu). Đây là tập hợp các mục tiêu và mục đích đầy tham vọng nhằm đạt được ba điều phi thường vào năm 2030: xóa nghèo, giảm bất bình đẳng và bất công, và khắc phục biến đổi khí hậu.
Liên hệ Truyền thông: [email protected]
Bộ tư liệu báo chí: https://www.gatesfoundation.org/ideas/media-center/gk-2025-press-kit
Liên kết báo cáo: https://www.gatesfoundation.org/goalkeepers/report/2025-report/
